شبکه طلوع‌نیوز از پربیننده ترین شبکه خبری و سیاسی در افغانستان است که با حمایت کشورهای غربی و آمریکا و با سبک و سیاق شبکه هایی مانند بی بی سی فارسی و سی ان ان اقدام به پخش برنامه‌های گوناگون سیاسی به صورت زنده، و رسانه‌های اجتماعی برای شهروندان افغانستان می نماید. اما در چندین سالی که از تاسیس این شبکه تلویزیونی می گذرد تعامل نزدیکی با سفارت جمهوری اسلامی ایران در کابل نداشته است .

پس از حضور آقای امینیان به عنوان سفیر در افغانستان این شبکه تلاشهایی را برای برقرای ارتباط نزدیک با سفارت جمهوری اسلامی ایران انجام داد که در نهایت در جلسه ای که در تاریخ بیست و نهم  مهر ماه سالجاری ، آقای نجفی رئیس این شبکه طی ملاقاتی که با سفیر محترم و آقای نوروزی سرپرست وقت رایزنی فرهنگی داشتند ضمن ابراز تمایل برای تعامل نزدیک با سفارت ، چند درخواست از جمله مصاحبه با آقای دکتر ظریف را مطرح نموده که پس از پیگیری ، این مصاحبه در تاریخ اول دی ماه سالجاری انجام شد.  در حالی که این شبکه در تاریخ بیست و نهم تیرماه نیز مصاحبه دیگری را با آقای عراقچی معاون وزارت امور خارجه انجام داده و یکی از محورهای اصلی این دو مصاحبه به فعالیتهای فاطمیون اختصاص پیدا کرده و متاسفانه هر دو این مصاحبه ها با بارتاب منفی گسترده ای در رسانه های افغانستان روبرو شد.

اما این شبکه به این دو مصاحبه بسنده نکرده و در تاریخ سی ام بهمن اقدام به درج مقاله ای با  عنوان « لوای فاطمیون؛ طالبان خوب برای ایران» به قلم  کنشکا نوابی ، نمود.[1]

در این مقاله که مشتمل هفت سرفصل با عناوین «فاطمیون کی‌ها اند؟ ، هدف استراتژیک ایران (از تشکیل فاطمیون) ، رهبری و مدیریت فاطمیون ، روس‌ها و فاطمیون ، فاطمیون: حزب الله جدید افغانی ، استفاده ایران از نیروهای نیابتی‌اش در افغانستان و آیندۀ فاطمیون در منطقه و در سطح بین‌المللی» می باشد ، نویسنده به معرفی ، اهداف ایران از تشکیل لشکر فاطمیون ، فعالیتهای  آن ، ارتباط این گروه با دیگر کشورها و آینده آن در منطقه و بین الملل پرداخته است.

کنشکا نوابی  در مقاله خود لشکر فاطمیون را بزرگ‌ترین گروه غیر عربی تحت حمایت ایران برشمرده که از سال ۲۰۱۳ بدین‌سو در سوریه فعالیت کرده و اعضای خود را از بین نسل دوم مهاجران افغان در ایران انتخاب و هم اکنون دارای 2۰هزار نیروی آماده برای اجرای اهداف ایران در خاورمیانه می باشد.

نویسنده در بخش دوم وارد موضوع چگونگی گسترش نفوذ ایران در افغانستان شده و نوشته است : ایران نفوذ خود در افغانستان را از طریق توسعه و گسترش فعالیت‌های آموزشی و فرهنگی پیگیری می نماید . ایرانیان عناصر خود را از این طریق در افغانستان برای هرگونه طرح تهاجمی در آینده در حالت آماده باش نگه داشته است .طلوع نیوز در ادامه مقاله و در خصوص ارتباط این گروه با روس‌ها اینطور قلم زده است : اما تنها ایرانی‌ها نیستند که در آموزش نیروهای فاطمیون نقش دارند. قویترین بخش فاطمیون توسط ارتش روسیه آموزش دیده و حمایت شده‌است. [2]البته در سال‌های اخیر شکافهایی بین ایران و روسیه در این خصوص به وجود آمده است .

روسیه نیز مانند ایران محاسبات خودش را در خصوص منطقه دارد و تلاش می‌کند از نیروهای نیابتی برای مقابله با تهدیدهای متصور از جانب گروه‌های سرکش طالبان و داعش که در صدد ورود به ازبکستان ،ترکمنستان و نهایتا روسیه را دارند؛ جلوگیری نماید .

نوسنده مقاله در بخش دیگری آورده است : ایران در قبل از انقلاب اسلامی نیز از نیروهای نیابتی‌اش در افغانستان بهره برده است. اسدالله اعلم در خاطرات خود تحت عنوان " شاه و من" در مورد روابط اختصاصی ایرانی‌ها با جنرال عبدالولی، داماد ظاهرشاه  می‌نویسد. پس از دهه‌ها درگیری، تعداد نفوذی‌های ایران در میان تمام گروه‌های قومی در افغانستان رشد چشمگیری داشته‌است.

ایرانی ها با ایجاد این گروه تحریمهای سخت جهانی را دور زده و اهداف دیگر خود را در داخل افغانستان دنبال می کنند.

کنشکا نوابی  در بخش پایانی مقاله خود در خصوص آیندۀ فاطمیون در منطقه و بین‌الملل نوشته است : اگر چه فاطمیون در حال حاضر یک تهدید فوری برای امنیت افغانستان نیست، اما در دراز مدت هم برای افغانستان و هم برای منطقه یک تهدید جدی به حساب می آید. با ظهور تروریسم انتحاری به عنوان یک فداکاری شیعی به جا مانده از دهه ۱۹۸۰ در ایران، مهاجمان باالقوه انتحاری فاطمیون می تواند تهدید جدی برای منطقه، اروپا و امریکا باشد. و اهداف استراتژیک فرهنگی و آموزشی ایران در افغانستان، در نهایت با اهداف نظامی فاطمیون وفق پیدا خواهد کرد.

ایران در دراز مدت، می تواند آمیزه ای از قدرت و نفوذ نرم و اهداف نظامی اش را از طریق نیروهای نیابتی مانند فاطمیون در افغانستان به کار بگیرد. سوال این است که آنها چرا تا هنوز این کار را نکرده اند ؟ جواب ممکن این باشد که آنها از حضور امریکایی ها در افغانستان و بافت قومی افغانستان واهمه داشته و در حال حاضر به دنبال این ادغام نمی باشند.

 از سویی دیگر افغانستان در حدود صد دانشگاه و موسسه تحصیلات عالی دارد که بهترین آن‌ها یا ایرانی اند یا دارای کادر آموزشی ایرانی هستند که با نظام‌آموزشی و منابع درسی ایرانی فعالیت کرده و عینا برنامه‌های درسی و افکار مذهبی ایرانی برای دانش‌جویان تدریس می‌شود. و این مساله پیام آن‌ها به افغان‌ها است که : زمانی که سنی‌ها در امر محافظت از اسلام ناکام هستند، ما برای محافظت از شما حاضر هستیم.

تحلیل : این شبکه تا کنون چندین مقاله و برنامه در خصوص فاطمیون داشته است اما در هیچکدام این برنامه ها و مقالات به تلفیق دیپلماسی نرم و نظامی ایران نپرداخته بود اما پس از چندی که از مصاحبه های یادشده در بالا میگذرد اقدام به انتشار این مقاله کرده و به وضوح به ارتباط این دو بخش در افغانستان پرداخته است .

احتمالات داده شده در این مقاله مبنی بر تلفیق دیپلماسی نرم و نظامی ایران در افغانستان نتیجه این مساله است که آنان به این نتیجه رسیده اند که این تلفیق انجام شده است شاهد بر این مدعا مطالب و توئیت های است که پس از خروج ناخواسته رایزنی فرهنگی سابق کشورمان از افغانستان و همچنین در خصوص آقای دکتر نوروزی در فضای مجازی منتشر گردید

 در این مطالب و توئیت ها صریحا اظهار گردید که جمهوری اسلامی ایران نیروهای نظامی خود را در قالب ماموریتهای فرهنگی به کشور افغانستان اعزام نموده تا اهداف خود را پیگیری نماید .

بر این اساس بود که از آن به بعد و با وجود تفاهمات و مجوزهای صادره در قبل ، دولت افغانستان بهانه تراشی خود را برای جلوگیری از ساخت دپارتمان زبان و ادببات فارسی دانشگاه کابل ، تملیک ملک رایزنی فرهنگی در کابل ، اختلال در صدور مجوز خرید ملک در هرات ، جلوگیری از برگزاری نمایشگاه کتاب در دانشگاه کابل به بهانه عدم وجود امنیت ، و دهها مورد دیگر که با مانع تراشی های مختلف روبرو شده است.

النهایه : بیم آن می روند با توجه به وظایفی که از سوی دستگاهی که رایزن فرهنگی در آن مشغول به کار می باشد ؛ به ایشان سپرده و همچنین روندی که از سوی رسانه های مجازی علیه فعالیتهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران آغاز شده است در ادامه فعالیت با مشکل جدی برخورد نماییم که باید در این خصوص چاره اندیشی گردد .

در این راستا پیشنهاد می گردد رایزنی فرهنگی در کابل از برقراری هر گونه ملاقات ، ارتباط و همکاری با افراد ، حضور در جلسات بی وقت (شبانه) که از سوی سایر دستگاهها به ایشان توصیه می شود و همچنین حضور گاه و بی گاه همکاران سایر دستگاهها و مخصوصا دستگاههای نظامی و امنیتی به شدت پرهیز نمایند. 

حمیدرضا شیرزاد : کارشناس فرهنگی افغانستان